Özet
Enerji sektöründe dijital dönüşüm bir anda gerçekleşmez; aşama aşama gerçekleşir.
Kontrol odalarından buluta, sezgiden veriye, veriden zekaya uzanan bir yolculuktur bu.
Her adımda karmaşıklık artar; Bazen bu karmaşıklık, dijitalleşmenin getirdiği büyük kazanımları gölgede bırakabilir.
Türkiye’nin lider elektrik üretim şirketi Enerjisa Üretim, bu gerçeği dijital dönüşümün en başında fark etti.
Hedef, veriyi yalnızca toplamak değil; öğrenen, öngören ve sürekli gelişen bir varlığa dönüştürmekti.
Zorluk neydi?
Kağıt üzerinde iyi görünen değil, gerçek sahada, gerçek koşullarda sorunsuz çalışan sistemler kurabilmek. İşte bu noktada Senkron Digital devreye girdi. Birlikte; hidroelektrik, rüzgar, güneş, doğalgaz ve linyit santrallerini kapsayan, ülke genelinde 31 tesisi ve yaklaşık 4,2 GW’lık kapasiteyi yöneten dijital bir altyapının temelini inşa ettiler.
Bu sadece dijitalleşme değil; enerjide yapay zekayı baştan tanımlayan bir dönüşümdü.
Karmaşık Operasyonları Dijitalleştirmek
31 santral
Hidroelektrik, rüzgar, güneş, doğalgaz ve linyit
Yaklaşık 4,2 GW
Türkiye genelinde toplam kapasite
50.000+ sinyal
Her tesisten Uzak Operasyon Merkezi’ne (ROC) akan veri
Dijital Zekaya Giden Yol
Senkron Digital bu yolculuğa, Enerjisa Üretim’in dijital dünyasını en baştan tasarlayarak başladı.
Eski sistemleri taşımak yerine, geleceğe dayanıklı yepyeni bir altyapı kuruldu.
Microsoft Azure üzerinde kurulan bulut tabanlı mimari, performans, ölçeklenebilirlik ve veri güvenilirliği için tasarlandı. Böylece sistem yalnızca bugünün değil, geleceğin ihtiyaçlarına da cevap verecek esnekliğe ulaştı.
Senkron Digital’in liderliğinde Enerjisa Üretim, tüm operasyonel ve iş verilerini güvenli bir Azure Data Lake üzerinde birleştirerek “tek ve doğru bilgi kaynağı” oluşturdu.
Ayrıca Microsoft 365 E5 ve Power BI çözümleri entegre edilerek bakım, tahminleme ve performans izleme süreçleri tek bir bütüncül yapı altında toplandı.
Artık ekipler veriye anında erişebiliyor ve gerçek zamanlı kararlar alabiliyordu.
Sonuç: Mühendisler, operatörler ve yöneticiler nerede olurlarsa olsunlar bilgilendirilir.
Veriyi Aksiyona Dönüştürmek: Senkron Digital ROC
İki yıllık iş birliğinin ardından dönüşümün en görünür adımı atıldı: Uzak Operasyon Merkezi (ROC) hayata geçti.
Enerjisa Üretim için kurulan bu merkez, hidroelektrik, rüzgar ve güneş santrallerini 7/24 izleyen dijital bir komuta üssü haline geldi.
Her saniye sahadaki sensörlerden, türbinlerden ve SCADA sistemlerinden 50 binden fazla sinyal ROC’a akıyor.
Merkezin kalbinde Azure IoT Hub üzerinde çalışan gelişmiş bir analiz katmanı var.
Bu sistem gelen verileri anlık olarak işliyor, kalıpları tespit ediyor, olası arızaları tahmin ediyor ve sorun yaşanmadan önce çözüm önerileri sunuyor.
Artık bakım ekipleri yalnızca gerektiğinde sahaya çıkıyor.
Bugün tamamen uzaktan yönetilen, “karanlık santral” olarak adlandırılan iki tesis, sürekli personel bulundurulmadan güvenle işletiliyor.
Dönüşümün gücü, en çok COVID-19 pandemisi döneminde kendini gösterdi.
Microsoft HoloLens sayesinde saha ve kontrol odası arasında dijital bir köprü kuruldu.
Mühendisler artırılmış gerçeklik gözlükleriyle türbinlerin dijital ikizlerini inceleyebildi, sıcaklık değerlerini kontrol etti ve bakım işlemlerini uzaktan gerçekleştirdi.
Tüm bunlar, sahaya adım atmadan, masa başından yapıldı.
Bu dönem aynı zamanda dijital dönüşümün en büyük sınavıydı.Ve sistem bu sınavı başarıyla geçti.Enerjisa Üretim artık operasyonlarını yalnızca optimize eden değil, kökten dönüştüren bir kontrol gücüne sahipti.
Güvenlik, Dijital Dönüşümün Kalbinde
Dijitalleşme büyüdükçe beraberinde yeni bir sorumluluk getirdi: koruma.
Enerji ağı akıllandıkça tehditler de karmaşık hale geliyordu.
Artık tek bir siber ihlal bile tüm operasyonu durdurabilecek güçteydi.
Bu nedenle Senkron Digital, ROC’un hemen yanında enerji sektöründe bir ilk olan Operasyonel Teknoloji Güvenlik Operasyon Merkezi (OT SOC)’yi kurdu.
Bu merkez, Türkiye enerji sektöründe kendi alanında öncü bir örnek haline geldi.
Her gün 3,3 milyondan fazla güvenlik olayı, tüm santrallerden gelen verilerle birlikte analiz ediliyor.Microsoft Defender for IoT ve saldırı tespit sistemleri (IDS) sayesinde her veri parçası birbiriyle ilişkilendiriliyor ve anlam kazanıyor.
Fark yaratan şey, enerji operasyonlarına özgü siber güvenlik bilgisinin teknolojiyle birleşmesi.
Sistem, gerçek tehditlerle rutin anomalileri kolayca ayırt edebiliyor.
Ve sonuçlar çok açık:
Gereksiz alarmlar azalıyor.
Tepki süreleri kısalıyor.
Olası kesintiler başlamadan önleniyor.
Artık performans ve koruma, aynı sistemin iki tamamlayıcı yüzü haline geldi.
Yapay Zeka ile Geleceği Görmek
İzleme ve güvenlik temelleri atıldıktan sonra sıradaki adım kendini belli etti: yapay zekayı işin merkezine almak.
Senkron Digital, Enerjisa Üretim’in dijital olgunluğunu bir üst seviyeye taşımak için OnePact Predict’i devreye aldı.
Microsoft’un Azure OpenAI Service altyapısı üzerinde çalışan bu sistem, 40 binden fazla IoT veri noktasını operasyonel verilerle birlikte analiz edebiliyor.
Böylece içgörüler artık yalnızca toplanmıyor, anında ortaya çıkıyor.
Eskiden analist ekiplerin günlerce uğraştığı işler, artık tek bir komutla yapılabiliyor.
Ham veriden doğru karara ulaşmak artık çok daha kısa sürüyor.
Azure Machine Learning ile geliştirilen tahmine dayalı modeller, üretim miktarlarını öngörüyor, anomalileri tespit ediyor ve türbin verimliliğini haftalar öncesinden hesaplayabiliyor.
Üstelik hava koşulları, varlık sağlığı ve saha verilerini de hesaba katarak yüksek doğrulukla tahmin yapıyor.
Kısacası Senkron Digital, yapay zekayı Enerjisa Üretim için her zaman ulaşılabilir, her kararı destekleyen ve sistemin nabzını tutan bir asistan gibi güvenilir bir çalışma arkadaşına dönüştürdü.
Bugün Enerjisa Üretim, bu sayede daha hızlı, daha akıllı ve daha güvenli kararlar alabiliyor.
Teknolojiden Gerçek Sonuçlara
Senkron Digital ile başlayan bu dijital dönüşüm yolculuğu, Enerjisa Üretim’in enerjiye bakışını kökten değiştirdi.
Artık yapay zeka, sahadaki her karara dokunan canlı bir sistem haline geldi.
Tahmine dayalı bakım sayesinde arıza süreleri azaldı.
Varlıkların kullanılabilirliği ve güvenilirliği arttı.
Kararlar daha hızlı, daha güvenli ve tamamen veri odaklı hale geldi.
Ve en önemlisi, siber güvenlik artık bir refleks gibi çalışıyor.
Proaktif OT izleme sayesinde sistemler, olası riskleri doğmadan fark edebiliyor.
Bu dönüşüm sadece operasyonel sonuçlarla sınırlı kalmadı.Senkron Digital ile kurulan ortaklık, Türkiye enerji sektöründe yeni bir dijital standart tanımladı.Ve gösterdi ki, dijitalleşme doğru yapıldığında yalnızca verimlilik değil, kalıcı değer yaratıyor.
“Enerjisa Üretim ile iş birliğimiz teknolojiyle başladı,
ama bugün veri, zeka ve güvenin enerjinin geleceğini nasıl şekillendirdiğini birlikte keşfettiğimiz bir ortaklığa dönüştü.”
Genel Müdür, Senkron Digital
Ali İnal
Senkron Digital için bu iş birliği hiçbir zaman “bir proje” olmadı.
Bu, ortak bir vizyonun başlangıcıydı.
Bu ortaklık her geçen gün yeni alanlara uzanıyor.
ESG verilerinin entegre edilmesinden karbon verimliliğinin artırılmasına, bölgesel enerji üreticilerinin dijital dönüşümüne kadar uzanan uzun soluklu bir yolculuk devam ediyor.
Dijitalleşme bir varış noktası değil; sürekli gelişim isteyen bir süreçtir.
Bu süreçte Senkron Digital, karmaşıklığı güvene dönüştüren, işletmeleri vizyonlarının sınırının ötesinde büyüten güvenilir bir yol arkadaşı olarak konumlanıyor.